We francuskim odpowiedniku wyciągu z KRS spółek w upadłości od października 2015 można znaleźć nie tylko informację o dacie ogłoszenia upadłości. Jest w nim również podana data zaprzestania płatności (date de cessation des paiements).
1. Ustalenie daty zaprzestania płatności
Jest to instytucja nieznana prawu polskiemu. Mianowicie jak stanowi art. 52 ustawy prawo upadłościowe i naprawcze, data wydania postanowienia o ogłoszeniu upadłości jest datą upadłości. To od niej liczą się wszystkie skutki postawienia w stan upadłości.
Inaczej jest w prawie francuskim. Otóż tam sędzia orzekający o upadłości ma prawo zdecydować, że zaprzestanie płatności nastąpiło wcześniej niż ogłoszenie upadłości (maksymalnie 18 miesięcy wcześniej). Okres od dnia zaprzestania płatności do dnia ogłoszenia postanowienia nazywany jest „podejrzanym okresem”.
2. Konsekwencje ustalenia daty zaprzestania płatności
Ustalenie wstecznej daty zaprzestania płatności ma istotny wpływ na czynności prawne dokonane w „podejrzanym okresie”. Mianowicie, niektóre z tych czynności będą zawsze nieważne, inne będą mogły być unieważnione według uznania sądu. Nieważność czynności z pierwszej kategorii musi zostać stwierdzona przez sąd, jednak jego kompetencja ogranicza się tylko do sprawdzenia zaistnienia przesłanek. Jeśli zostały one spełnione, sąd musi stwierdzić nieważność czynności. Do czynności tych należą m.in. nieodpłatne przeniesienie własności (darowizny) czy zapłata długu niewymagalnego (artykuł L. 632-1 francuskiego kodeksu handlowego). Czynności, których unieważnienie zależy od uznania sądu to natomiast zapłata długu wymagalnego. Jednak również czynności odpłatne, jeśli druga strona wiedziała o zaprzestaniu płatności (artykuł L. 632-2 francuskiego kodeksu handlowego).
3. Data zaprzestania płatności – znaczenie praktyczne
W razie stwierdzenia nieważności czynności prawnej dokonanej w podejrzanym okresie, podmiot, który otrzymał od upadłego świadczenie, obowiązany jest zwrócić je do masy upadłości.
Jak widać, data zaprzestania płatności przez naszego kontrahenta może być istotna. Nawet jeśli wzajemne świadczenia z umowy zostały już spełnione przed ogłoszeniem upadłości. Jeżeli w podejrzanym okresie otrzymaliśmy od naszego dłużnika w upadłości zapłatę, której termin płatności jeszcze nie nadszedł, po stwierdzeniu nieważności czynności zobowiązani będziemy do zwrotu do masy upadłości otrzymanej sumy powiększonej o odsetki. Pozostanie nam jedynie możliwość zgłoszenia naszej wierzytelności w postępowaniu upadłościowym. Może się też zdarzyć, że kiedy dowiemy się o konieczności zwrotu otrzymanego świadczenia, termin do zgłoszenia wierzytelności już minął. W takiej sytuacji konieczne będzie złożenia wniosku o przywrócenie terminu.